Życiorys patrona szkoły

Witold  Machnowski – ur. 21.listopada 1899 r. w Różanie.

Uczęszczał do gimnazjum w Pułtusku, jednak wybuch I wojny światowej i ewakuacja w głąb Rosji przerwały edukację szkolną. Po powrocie do kraju w 1918 r. kontynuował naukę w gimnazjum Kazimierza Kulwiecia w Warszawie.

W 1920 r. jako żołnierz Wojska Polskiego brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Łowiczu oraz liczne kursy dokształcające przed i po wojnie.

Pracę zawodową rozpoczął w 1923 r. w jednoklasowej szkole w Pokrzywnicy. Następnie pracował w szkołach: w Pobyłkowie, Drążdżewie (pow. Maków- Mazowiecki), Ciepielinie, Niestępowie (w l. 1935-1939).

Pełnił wiele funkcji społecznych: w latach 1925-1939 w Pobyłkowie, Ciepielinie i Niestępowie – funkcję kierownika kulturalno-oświatowego w Kołach Młodzieży Wiejskiej „Siew”, w latach 1935-1939 – funkcję sekretarza Ogniska ZNP w gminie Gzowo.

Okupację hitlerowską spędził w Niestępowie prowadząc tajne nauczanie w obwodzie szkolnym Niestępowo i części obwodu Koziegłowy. Uczył u siebie i w domach uczniów.

Od 1943 r. do końca wojny należał do Armii Krajowej placówki Gzowo, której komendantem był gajowy Jan Szczepański ps. „Lasota”. Jego zadaniem było rozprowadzanie tajnych gazetek i gromadzenie broni.

Jesienią 1944 r. wraz z rodziną został ewakuowany do Koźniewka w pow. ciechanowskim.. Tutaj również uczył dzieci uciekinierów. Od września 1945 r. obejmuje kierownictwo szkoły w Kacicach. W szkole w Kacicach pracuje do emerytury tzn. do 1967 r. Jako emeryt pracował na pół etatu do 1973 r.

We wszystkich szkołach (poza szkołą w Drążdżewie) pełnił funkcję kierownika szkoły. Przez wiele lat pracował w klasach łączonych.

W latach 1949-1970 był kierownikiem Punktu Bibliotecznego w Kacicach.

Popularyzował czytelnictwo wśród uczniów i dorosłych. Dbał o powiększanie biblioteki szkolnej, pożyczał dzieciom książki z biblioteki własnej, prowadził bibliotekę dla dorosłych. Na rowerze przywoził książki z biblioteki w Pułtusku i rozwoził je sam do każdego domu. Dbał, aby książki trafiły pod strzechy.

Organizował konkursy czytelnicze, spotkania z pisarzami. Za całokształt pracy bibliotekarskiej otrzymał Złotą Odznakę.

Wieczorami wśród dorosłych mieszkańców Kacic szerzył sztukę czytania i pisania aktywnie zwalczając zjawisko analfabetyzmu.

Znany był również jako artysta malarz-amator. Brał prywatne lekcje rysunku w Warszawie u Konstantego Laszczki i Miłosza Kotarbińskiego (ojca Tadeusza). Po wojnie często wyjeżdżał na plenery dla nauczycieli amatorów organizowane przez Ministerstwo Kultury i Oświaty.

Był muzykalny, grał na skrzypcach, mandolinie, okarynie. Uczył dzieci śpiewu, rysunku i prac ręcznych. W latach 1958-1967 był instruktorem- metodykiem tych przedmiotów dla kolegów nauczycieli z całego powiatu pułtuskiego. Był opiekunem praktyk pedagogicznych dla wielu roczników słuchaczy Liceum Pedagogicznego w Pułtusku.

Prowadził koło plastyczne w powiatowym Domu Kultury w Pułtusku.

Z zamiłowaniem prowadził teatr szkolny.

Ostatnie lata życia wypełniła mu praca nad zorganizowaniem Izby Regionalnej w Kacicach.

Interesowała go sztuka ludowa i profesjonalna. Był wytrwałym zbieraczem zanikającej kultury ludowej. Mówił: „Dla dobra przyszłych pokoleń muszą przetrwać na tej ziemi pamiątki przeszłości”. Od mieszkańców Kacic i okolicznych wsi zebrał około 150 eksponatów o muzealnej wartości i urządził w Kacicach Izbę Regionalną. Przy pomocy  Muzeum Regionalnego w Pułtusku urządzono ekspozycję w sali Domu Ludowego. Otwarcie Izby z udziałem wiceministra kultury i sztuki nastąpiło 10 czerwca 1973 r. Za swoją długoletnią i ofiarną pracę pedagogiczną i społeczną otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Dekoracji dokonał Zdzisław Krysiak ówczesny poseł ziemi pułtuskiej, ojciec obecnego przewodniczącego Rady Gminy.

W 1973 roku Witold Machnowski obchodził złoty jubileusz pracy pedagogicznej. Uroczystości odbywały się w Domu Ludowym w Kacicach, a zostały zorganizowane przez Komitet Rodzicielski, dyrekcję Szkoły Podstawowej nr 4 w Pułtusku, której filią była szkoła w Kacicach, wydział Oświaty i Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pułtusku oraz Oddział Powiatowy ZNP.

Jubilat został uhonorowany dyplomem uznania oraz nagrodami Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego i Oddziału ZNP.

Gdyby policzyć wszystkich wychowanków Witolda Machnowskiego zebrałaby się pokaźna armia. Nie brakuje w niej nauczycieli, inżynierów, lekarzy, są także rolnicy i oficerowie. Sędziwy nauczyciel nazywany był „generałem oświaty”. Zasłużył na uznanie swoich wychowanków.

Był nauczycielem z zamiłowania. Reprezentował tę część inteligencji polskiej, która kierowała się w życiu patriotyzmem, wyznawała demokratyczne poglądy, nie znała uprzedzeń wyznaniowych.

Dewizą życiową pedagoga było aktywne towarzyszenie wszystkim ważnym wydarzeniom we wsi. Nie ograniczał swej pracy do murów szkoły, brał udział w zachodzących przemianach, prowadził rozmaite kampanie o dużym znaczeniu społecznym.

Całe jego życie było trudne i pracowite. Często działał samotnie, nie zawsze doceniany i wspierany w działaniach. Odznaczał się wielką skromnością, był człowiekiem wrażliwym, łagodnym, zawsze pogodnym i otwartym na potrzeby innych ludzi. Takim pozostał w pamięci swoich wychowanków, współpracowników, sąsiadów.

Otrzymał wiele orderów i odznaczeń państwowych m.in. Złoty Krzyż Zasługi (1957 r.), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 14 czerwca 1978 r. i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Warszawie.